Próba wody to jeden ze środków dowodowych stosowany w średniowieczu w ramach Sądów Bożych, służący do ustalania winy lub niewinności oskarżonego.

Próbę wody przeprowadzano w różny sposób, ale najczęściej przybierała ona formę:

próby wody gorącej, polegającej na zanurzeniu ręki oskarżonego we wrzątku. Jeśli na skórze brak było śladów poparzenia uznawany był za niewinnego, a jeśli wystąpiły ślady zaczerwienienie i pęcherze oskarżonego uznawano za winnego.
próby wody zimnej, polegającej na wrzuceniu do wody skrępowanego oskarżonego, np. tzw. pławienie czarownic. Jeśli kobieta tonęła, była niewinna. Należy podkreślić, że osoba uznawana była za niewinną nie w momencie gdy utonęła, lecz gdy zaczynała tonąć. Utrzymywanie się na powierzchni było potwierdzeniem winy. Wtedy za pomocą przymocowanej do tułowia liny była wyławiana i jako uznana za czarownicę była palona na stosie. W Anglii próba stosowana była do 1645, między innymi używał jej Matthew Hopkins, samozwańczy Generalny Łowca Czarownic z tą różnicą, że próbę wody przeprowadzano na kobiecie dopiero po przywiązaniu kciuka jej prawej ręki do dużego palca jej lewej nogi.

Próba zimnej wody ożyła w procesach o czary, stosowana wobec podejrzanych o ich uprawianie. Szczególnie popularna stała się w Europie w XVI–XVIII wieku, po wejściu kodyfikacji karnej Karola V Constitutio Criminalis Carolina (1532), która obowiązywała na terenie całego Świętego Cesarstwa Rzymskiego (I Rzeszy) oraz częściowo recypowana była w państwach ościennych. W Polsce posługiwano się tą kodyfikacją w sądach miejskich, głównie w łagodzącej jej surowość przeróbce autorstwa Bartłomieja Groickiego Postępek z praw cesarskich.